ಡಾ. ಯು.ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿ

ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರು ನಮ್ಮ ಕಾಲದ ಕನ್ನಡದ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಕವಿ, ನೆಹರೂ ಯುಗದ ಆದರ್ಶವಾದವನ್ನು ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನಮ್ಮ ಉಳಿದ ಹಿರಿಯ ಲೇಖಕರಿಗೆಲ್ಲ ಅದು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿದ್ದಾಗಲೇ ವಿರೋಧಿಸಿದವರು. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ನವ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪ್ರವರ್ತಕರಾದ ಅಡಿಗರು ಹೀಗೆ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾವನೆಯ ನೈಜತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದರು. ಶುದ್ಧವಾದ ನಿಷ್ಠುರವಾದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನಮ್ಮ ಕಾಲದ ಅನುಭವವನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಬೇಕಾದರೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಮೋಸಗೊಳಿಸುವ ರುಚಿಯಾದ ಧೋರಣೆಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ನಮ್ಮ ಜನಾಂಗ ಕಲಿತದ್ದು  ಅಡಿಗರಿಂದ. ಅಡಿಗರ ವಿಚಾರವನ್ನು ನಾವು ಒಪ್ಪಲಿ ಬಿಡಲಿ, ಲೇಖಕ ತನ್ನ [...]

ಪ್ರಭೂ, ಪರಾಕುಪಂಪನ್ನೊತ್ತಿಯೊತ್ತಿ ನಡ ಬಗ್ಗಿರುವ ಬೊಗಳುಸನ್ನಿಯ ಹೊಗಳುಭಟ್ಟ ಖಂಡಿತ ಅಲ್ಲ; ಬಾಲವಾಡಿಸಿ ಹೊಸೆದು ಹೊಟ್ಟಿ ಡೊಗ್ಗುಸಲಾಮು ಬಗ್ಗಿ ಮಿಡುಕುವ ಸಂಧಿವಾತ ಪೀಡಿತನಲ್ಲ; ತನ್ನ ಮೋಂಬತ್ತಿ ನಂದಿಸಿ ಸಂದಿಬೆಳಕಲ್ಲಿ ಜುಮ್ಮನರಸುವ ಷಂಡ ಜಿಗಣೆಯಲ್ಲ; ಕಾಲಪುಷ್ಟರ ಪೃಷ್ಠಕೊಡ್ಡಿ ಬೆನ್ನ, ಕಠಾರಿ ಒರೆಗೆ ತುರುಕಿರುವ ಹೆಂಬೇಡಿಯಲ್ಲ. […]

೧ ಹುಟ್ಟು: ಮಲೆಘಟ್ಟ ಸೋಪಾನ ಕೆಳಪಟ್ಟಿಯಲಿ; ಉರುಳು, – ಮೂರೇ ಉರುಳು, – ಕಡಲ ಕುದಿತದ ಎಣ್ಣೆಕಪ್ಪರಿಗೆಗೆ. ತೆಂಗುಗರಿಗಳ ಬೀಸಿ ಕೈಚಾಚಿ ಕರೆದಳು; ಅಡಿಕೆಗೊನೆಗಿಲಕಿ ಹಿಡಿದಾಡಿಸಿದಳು. ಕಬ್ಬಿನಾಲೆಯ ತಿರುಪಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತೆರೆದಳು ಅಜಸ್ರಧಾರೆಯ ಕರುಳ ತುಡಿತವನ್ನು; ಭತ್ತ ಗೋಧುವೆ ರಾಗಿ ಜೋಳ ಮೊರಮೊರಮೌರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಂಸದ ಹಾಡನೂಡಿಸಿದಳು; […]

೧೯೬೦ರ ದಶಕ ಮುಗಿಯುವಷ್ಟರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ನನ್ನ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’, ‘ಪ್ರಶ್ನೆ’ಯ ಹಲವು ಕತೆಗಳು, ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರ ಕಾವ್ಯಕ್ಕೆ ಬರೆದ ಮುನ್ನುಡಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದ್ದವು. ನನ್ನ ಕಣ್ಣೆದುರಿಗೆ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಹೊಸ ಪಂಥವನ್ನು ಹಿಡಿದ ಎಂ.ಜಿ. ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿಯಂತವರಿದ್ದರು. ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’, ‘ಪ್ರಶ್ನೆ’, ‘ಮೌನಿ’ ಈ ಕೃತಿಗಳ ನಂತರ ಕೆಲವು ಕಾಲ ನನಗೆ ಯಾವ ಕೃತಿಯನ್ನೂ ಬರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. […]

ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ನ ವಾದ ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಇದು: ವ್ಯಕ್ತಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನಡುವೆ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಗಿಯೋ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿಯೋ ಏರ್ಪಡುವ ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ ಸಂಬಂಧಗಳ ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತ ಒಂದು ಸಮಾಜವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎನ್ನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಯಾವ ರೀತಿಯ ಸಮಾಜವ್ಯವಸ್ಥೆಯೇ ಆಗಲಿ, ಅದರ ಮುಖ್ಯವಾದ ಸ್ವರೂಪ ನಿರ್ಣಯವಾಗುವುದು ಅದರ ತಳಪಾಯದಂತಿರುವ ಅರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೇಲೆ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ, ಆರ್ಥಿಕ – ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ – ಅಂದರೆ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಸಂಪಾದನಾ ಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ – ಮೂಲಭೂತವಾದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಆದಾಗಲೆಲ್ಲಾ ವ್ಯಕ್ತಿ – ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಎಲ್ಲ ಇತರ ಸಂಬಂಧಗಳಲ್ಲೂ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳು ಆಗುತ್ತವೆಂಬುದನ್ನು ನಾವು [...]

ಅಸ್ತಿತ್ವವಾದಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರ ದೂರು : “ನಿಮಗೆ ಕ್ರಾಂತಿಯಲ್ಲಿ, ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯಲ್ಲ. ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಅಲ್ಲಗಳೆದು ಬರಿಯ ಚಿಂತನೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಲೋಲುಪತೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ನಿಮ್ಮದು ಇನ್ನೊಂದು ಬೂರ್ಜ್ವಾ ತತ್ವ. ಏನು ಮಾಡಿ ಏನು ಕಡಿದ ಹಾಗಾಯಿತು ಎನ್ನುವ ವೈರಾಗ್ಯಕ್ಕೆ ನೀವು ಜನತೆಯನ್ನು ದೂಡುತ್ತೀರಿ.” […]

ತನ್ನ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಸರಳವಾಗಿ ಅನ್ವಯಿಸಿ ಬರೆದ ಸಾಹಿತ್ಯಕೃತಿಗಳಿಂದ ಪ್ರಾಯಶಃ ಮಾರ್ಕ್ಸ್‌ಗೆ ಕಲಿಯಬೇಕಾದ್ದರು ಏನೂ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ; ಹಾಗೆಯೇ ಫ್ರಾಯ್ಡ್‌ಗೆ ಕೂಡ ತನ್ನ ಮನೋವಿಶ್ಲೇಷಣ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಚಾಚೂ ತಪ್ಪದೆ ಅನುಸರಿಸಿದ ಕಾದಂಬರಿಗಳಿಂದ ಕೂಡ ತಿಳಿಯಬೇಕಾದ್ದು ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಸಾಹಿತ್ಯಕೃತಿ ತಾನು ಹುಟ್ಟಿದ ಸಮಾಜದ ಬಗ್ಗೆ ಒಳ್ಳೆ ದಾಖಲೆಯಾಗುವುದು ಸಹ ಕೃತಿಕಾರ ಸಮಾಜಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞನಿಗಿಂತ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸುತ್ತಲಿನ ಪರಿಸರವನ್ನು ಮಹತ್ವಪೂರ್ಣ ವಿವರಗಳಿಂದ, ತನ್ನ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟ ಬೇರೊಂದು ಶಿಸ್ತಿನಿಂದ ಗ್ರಹಿಸಿ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಡುತ್ತಾನದ್ದರಿಂದ ಎಂಬುದನ್ನು ಮರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ. […]

(ಯಾವುದೇ ಬಗೆಯ ಶಾಸ್ತ್ರಬದ್ಧ ತತ್ವಗಳಿಗೂ ಒಂದು ಕಲಾಕೃತಿಗೂ ಇರಬಹುದಾದ ಸಂಬಂಧಗಳ ಬಗೆಗೆ ನಾನು ಆಡಬೇಕೆಂದಿರುವ ಮಾತುಗಳು ನಾವು ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಿರುವ ಚರ್ಚೆಗೆ ಮುನ್ನುಡಿಯಾಗಲಿ ಎಂದು ನನ್ನ ಆಸೆ. ಬರಿಯ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ವಿಮರ್ಶಕರನ್ನೇ ನನ್ನ ವಿಚಾರಕ್ಕೆ ತಳಹದಿಯನ್ನಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ನಾನು ಆಡುವ ಮಾತುಗಳು ಕನ್ನಡದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಪ್ರಯೋಜನವಾಗಬಲ್ಲವು ಎಂಬ ಸಂದೇಹ ನನಗಿದೆ. ಕನ್ನಡದ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುವಾಗ ಬೇರೊಂದು ನಾಡಿನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ವಿಚಾರ ಸಂಕಿರಣದ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಡೆದಿರುವ ವಿಚಾರ ಒಂದು ತಾತ್ವಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಂತೆ ಬಳಸಲ್ಪಡಬೇಕೆಂದು ನನ್ನ [...]

ಕನ್ನಡ ಕಾದಂಬರಿಯ ಸಾಧಿಸಬೇಕಾದ್ದು ಬಹಳ ಉಳಿದಿದೆ. ಹೀಗೆ ನಮಗೆ ಅನ್ನಿಸುವ ತನಕವೂ ನಾವು ಜೀವಂತವಾಗಿ ಉಳಿದಿದ್ದೇವೆ; ಅಂದರೆ ಕಾದಂಬರಿ ಸಾಹಿತ್ಯಪ್ರಕಾರ ನಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಹುಡುಕಿ ತಿಳಿಸಬೇಕಾದ್ದು ಬಹಳ ಉಳಿದಿದೆ ಎಂದು ಅರ್ಥ. ಹೀಗೆ ಅನೇಕ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರಿಗೆ ಏಕೆ ಅನ್ನಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ ಕನ್ನಡ ಕಾದಂಬರಿ ಕಾರನಿಗಿರುವ ವಿಶೇಷ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ನಮಗೆ ಮನದಟ್ಟಾಗುವುವು. […]

ವಿಶಾಲವಾದ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ನಾನು ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣ’ ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಅತಿ ಶಿಷ್ಟತೆಗೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿಯೂ, ‘ಶೂದ್ರ’ ಶಬ್ದವನ್ನು ಶಿಷ್ಟತೆಯ ಸಂಕೋಚಗಳಾಚಿ ಸದಾ ಜಾಗೃತವಾಗಿ ಅಡಗಿರುವ ಪ್ರಾಕೃತ ಪ್ರವೃತ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿಯೂ ಬಳಸಿದ್ದೇನೆ. ಈ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಅರ್ಥಕ್ಕೆ ಪೋಷಕವಾಗುವಂತೆ ಸಂಕುಚಿತವಾದ ಅರ್ಥದಲ್ಲೂ ನಾನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ – ಶೂದ್ರ ದ್ವಂದ್ವಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಹಿಂಜರಿಯುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಹೇಳಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣ’ ಶಬ್ದವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವಾಗ ಶೂದ್ರ ಮತ್ಸ್ಯಗಂಧಿಯನ್ನು ಸುಗಂಧಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ ಪರಾಶರರಂತಹ ಪುರಾತನ ಋಷಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಕೂಡಿ – ನನ್ನ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಇವರಿಗೆ – ಅಂದರೆ, ಹಿಂದೆ ಸಂಸ್ಕೃತ [...]