ರಂಗ ವಿಮರ್ಶೆ ಎನ್ನುವುದೊಂದು ಇದೆಯೇ? ರಂಗ ವಿಮರ್ಶೆ ಕಾಲ ಕಾಲಕ್ಕೆ ತನ್ನನ್ನೇ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆಯೇ? ರಂಗ ವಿಮರ್ಶೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಬೇಕಾದ ಪರಿಕರಗಳೇನು?- ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರ ಹುಡುಕುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಇಲ್ಲಿದೆ. ರಂಗಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭಿನ್ನ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡ 'ಮಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮದುಮಗಳು' ನಾಟಕವನ್ನು ಕೇಂದ್ರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ರಂಗ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಮೇಲೆ ಕ್ಷ ಕಿರಣ ಬೀರಲಾಗಿದೆ. ‘ಮಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮದುಮಗಳು’ ಒಂದು ಕಾದಂಬರಿ. ಕನ್ನಡದ ಮನಸ್ಸನ್ನು ದಶಕಗಳಿಂದ ಆಳಿರುವ, ಆಳುತ್ತಿರುವ ಕಾದಂಬರಿ. ಕಿನ್ನರಿ ಜೋಗಿಗಳ ಬಗಲ ಜೋಳಿಗೆಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ಮನೆ ಮನೆಯ ಕಪಾಟಿನಲ್ಲೂ, [...]
ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ವಿಶ್ವರಂಗಭೂಮಿ ದಿನ ಎಂದು ಗುರುತಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸವೊಂದು ಆರಂಭವಾದದ್ದು 1962ರಲ್ಲಿ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಈ ದಿನದ ವರೆಗೆ ಪ್ರತೀ ವರ್ಷ ಹಿರಿಯ ರಂಗಕರ್ಮಿಗಳು “ವಿಶ್ವರಂಗದಿನದ ಸಂದೇಶ” ನೀಡುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. 1962ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ರಂಗಕರ್ಮಿ ಜೀನ್ ಕಾಕ್‍ಟಿಯೂ ನೀಡಿದ ಸಂದೇಶದಿಂದ ಈ ವರ್ಷ ರಷ್ಯದ ವ್ಯಾಸಿಲೇವ್ ಮತ್ತು ಅಮೇರಿಕಾದ ಚೀನಿ ಮೂಲದ ಚಾಂಗ್ ಇಬ್ಬರು ಸಂದೇಶ ನೀಡುವವರೆಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿದರೆ ನಮಗೆ ಕಾಣುವುದು ಒಂದೇ ವಿಷಯ. ಸಮಕಾಲೀನ ಜಗತ್ತನ್ನು ಕಾಡುತ್ತಾ ಇರುವ ಜಾತೀಯವಾದ, ಮತೀಯ ಗಲಭೆ, ವರ್ಗ-ವರ್ಣ ಭೇದ, [...]
ವೃತ್ತಿರಂಗಭೂಮಿಯು ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಕಡೆ ಚಾಚಿಕೊಂಡು ಕೆಲಸ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಾ ಇದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲೇ ಇದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಬಂದ ಒಂದು ಸಮೂಹ ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚನೆ ಮಾಡುವ, ಈ ರಂಗಭೂಮಿಯ ಪ್ರಯೋಗಗಳ ವಸ್ತುವಿನ ಕುರಿತಾಗಿ ಅವುಗಳ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಒಂದು ಕಡೆ ಕಲೆತವು. ಈ ಬಗೆಯ ರಂಗಭೂಮಿಯ ಕುರಿತಾಗಿ ಆ ಮನಸ್ಸುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಅತೃಪ್ತಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತ್ತು. ಅವುಗಳ ಫಲವಾಗಿ ಮತ್ತೊಂದು ಬಗೆಯ ರಂಗಭೂಮಿ ಜೀವ ತಳೆಯಲು ಸಿದ್ಧವಾಯಿತು. ಅಂದಿನ ವೃತ್ತಿ ರಂಗಭೂಮಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಿದ್ದ [...]
– ಬಿ.ವಿ.ಕಾರಂತ ರಂಗಸಂಗೀತ ಒಂದು ಸಿದ್ಧಪ್ರಯೋಗವಲ್ಲ, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯವೂ ಅಲ್ಲ. ಅದು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಅನ್ವಯಿಕ ಸಂಗೀತ. ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಸ್ವಂತ ಪರಂಪರೆ ಇದೆ. ರಂಗಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಒಂದು ಪರಂಪರೆ ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಸಂಗೀತ ಎಂದ ಕೂಡಲೇ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಜ್ಞಾನ ಬೇಕೇ ಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಕಲ್ಪನೆಯಿದೆ. ರಂಗಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಇರಬೇಕಾದ್ದು ಧ್ವನಿ ವಿನ್ಯಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂವೇದನಾಶೀಲತೆ. […]
– ಬಿ.ವಿ.ಕಾರಂತ ರಂಗಶಾಲೆ, ರಂಗಮಂದಿರ, ರಂಗಭವನ, ರಂಗನಿಲಯ, ರಂಗಕ್ಷೇತ್ರ — ಇವೆಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾದದ್ದು ರಂಗಮನೆ Mini theatre ಇದನ್ನು ಆತ್ಮೀಯ ರಂಗ, ಕಿರುರಂಗ ಎನ್ನಬಹುದು. ಆಕಾರದಲ್ಲಿ, ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನತೆಯಿದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಸ್ಥಾಪಿತ ರಂಗಶಾಲೆಗೂ ಈ ರಂಗಮನೆಗೂ ಮೂಲಧೋರಣೆಯಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನತೆಯಿದೆ. […]
ಅಂದ್ರೆ ನಾಯಿ ಹೇಗೆ ಜಗಳ ಆಡತ್ತೆ ಆಗ ಬಾಡಿಲೈನ್ ಹೇಗಾಗತ್ತೆ. ಗೂಳಿ ಹೇಗೆ ಜಗಳ ಆಡತ್ತೆ ಆಗ ಬಾಡಿ ಲೈನ್ ಹೇಗೆ ಆಗತ್ತೆ ಇದು ಡಿಫರೆಂಟ್ ಒಂದು ಈಮೇಜ್. ಆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಾಟಕ ಆಡ್ಬೇಕಾದ್ರೆ ಇಮೇಜ್ ಬರ್ಲೇಬೇಕು. ಬರೀ ಶಬ್ದ ಉಚ್ಚಾರ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಸೆನ್ಸಿಬಿಲಿಟಿ ಬೇಕಾಗತ್ತೆ. ಆ ಸೆನ್ಸಿಬಿಲಿಟಿ ಇದ್ದಾಗ. ಬಾಡಿನ್ನ, ಜ್ಞಾಪಕಕ್ಕೆ ಇದೆ — Berliner Ensambleದು ಒಂದು ನಾಟಕ. ಬ್ರೆಕ್ಟ್‌ನ ಡೈರೆಕ್ಷನ್. ಅದ್ರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಹಿಟ್ಲರ್‌ನ ಪಾರ್ಟ್‌ಮಾಡ್ತಾನೆ. ಹಿಟ್ಲರ್ ಮನೇಲಿದ್ದು, ಸೋಫಾದ ಮೇಲೆ [...]
– ಬಿ.ವಿ.ಕಾರಂತ ನಾನು ಉಡುಪಿಗೆ ಹೊಸಬನಲ್ಲ. ಎರಡು ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ. ಹೊರಗಿಂದ ಬಂದು ಮತ್ತಿಲ್ಲಿ ಇದ್ದು — ಎರಡು ತರದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದೀನಿ, ಆಬಾಲ ವೃದ್ಧರಾದಿಯಾಗಿ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಬಾಲಕರ ಜೊತೆಗೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ; ಇಲ್ಲಿ ವೃದ್ಧರ ಜೊತೆಗೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಆಮೇಲೆ, ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ನಮ್ಮ ‘ಏವಂ ಇಂದ್ರಜಿತ್’ ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಕರೆದು ನನ್ನ ತಂದೆ ತಾಯಿಗಳೂ ನೋಡಿದ ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದ್ದು. ಇಲ್ಲಿ. ಎಂ.ಜಿ.ಎಮ್. ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ. ಆಮೇಲೆ ಬೆಂಗಳೂರಲ್ಲಿ ನೆಲಸಿ ಆದ್ಮೇಲೆ ಎಷ್ಟೋ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ತಂದ್ವು. [...]
– ಬಿ.ವಿ.ಕಾರಂತ ಹಿಂದಿಯಿಂದ ಭಾಷಾಂತರ: ಡಾ|| ಮಾಧವಿ ಭಂಡಾರಿ ಮಾನ್ಯರೇ, ಬೆಲ್‌ಗ್ರೇಡಿನಿಂದ ಬರೆದ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಬುಖಾರೆಸ್ಟ್ ತಲುಪಿದ ಬಳಿಕ ನನ್ನ ಅನುಭವಗಳ ಕುರಿತು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಬರೆಯುತ್ತೇನೆ ಎಂದಿದ್ದೆ. ಅವರೀಗ ಬುಖಾರೆಸ್ಟ್‌ನ್ನೂ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟು ಸೋಫಿಯಾ ತಲುಪಿದ್ದೇನೆ. ಬಹುಶಃ ಇದುವೇ ನನ್ನ ತಿರುಗಾಟದ ಕೊನೆಯ ತಂಗುದಾಣವಿರಬಹುದು. ಇನ್ನು ಹತ್ತು – ಹನ್ನೆರಡು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿಯ ನನ್ನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮುಗಿಯಬಹುದು. ಆದರೆ ನಾನು ಈಗಲೇ ‘ಹೋಮ್‌ಸಿಕ್’ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. (ನಾನಿನದಕ್ಕೆ ಅಪವಾದ ಯಾಕಾಗಬೇಕು) ಇಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸನಿ ಸಮಾಧಾನಕ್ಕಾಗಿ ನಾನು [...]
ಮಕ್ಕಳ ನಾಟಕಗಳು ಕಾರಂತರ ಮಕ್ಕಳ ನಾಟಕಗಳಲ್ಲಿ ಪವಾಡಸ್ಪರ್ಶವಿದೆ. ಮಕ್ಕಳ ನಾಟಕಗಳ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿ ಅವರ ಸಾಧನೆ ಅದ್ವಿತೀಯ. ‘ಪಂಜರಶಾಲೆ’, ‘ಇಸ್ಫಿಟ್‌ರಾಜ್ಯ’, ‘ಬದ್ದೂರಾಮಚರಿತ’, ‘ನನ್ನ ಗೋಪಾಲ’, ‘ಮನೇಲೂ ಚುನಾವಣೆ’, ‘ಅಳಿಲು ರಾಮಾಯಣ’, ‘ಕೃತಘ್ನ’, ‘ರಿಕ್ಕಿ – ಟೆಕ್ಕಿ’, ‘ನೀಲಿ ಕುದುರೆ’, ‘ಅಬ್ದುಲ್ಲಾಗೋಪಾಲ’, ‘ಛೋಟಿ ಸೈಯ್ಯದ್ ಬಡೇ ಸೈಯ್ಯದ್’, ‘ಕಿಂದರಿಜೋಗಿ’, ‘ಮರಹೋತು ಮರ ಬಂತು ಡುಂಡುಂ’ – ಇವು ಕಾರಂತರು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ ಮಕ್ಕಳ ನಾಟಕಗಳು. […]
– ಮುರಳೀಧರ ಉಪಾಧ್ಯ ಹಿರಿಯಡಕ ‘ನಿಜದ ಮಾತೆಂದರೆ ಸಂಗೀತ ಮುಗಿದರೂ ಆ ಗುಂಗು ಹೋಗಿಲ್ಲ ದಾರಿಯುದ್ದಕೆ ನಾನು ನಡೆದಾಡುವಾಗಲೂ ಆ ಹಾಡೆ ಕಿವಿಯೊಳಗೆ ಗುಣಗುಣಿಸಿದಂತಿದೆ ಅವನ ಆ ಸ್ವರದ ಸಂಯೋಜನೆ ಆ ಹಾಡುಗಾರಿಕೆಯ ನುಡಿಯ ನುಣುಪು […]